Katowice, 19.04.2021 r.
Odpowiedź na list otwarty władz miasta Katowice w sprawie budowy Centrum Himalaizmu z dn. 16.04.2021 r.
Jako Prezes oddziału SARP, którego celem statutowym jest promocja wysokiej jakość architektury i przestrzeni oraz rozwój twórczości architektonicznej i jej ochrona, z dużym optymizmem przyjmuję stanowisko wyrażone przez władze Katowic w liście otwartym pana I wiceprezydenta.
Należy w tym miejscu podkreślić, że działania podejmowane przez SARP mają zawsze na celu interes publiczny i zwrócenie uwagi na to, jak istotne jest kreowanie takich obiektów i przestrzeni, które będą stanowiły wkład w tworzenie nowoczesnego oblicza miasta oraz jego kultury materialnej, a także właściwą odpowiedź na społeczne potrzeby mieszkańców.
Wieloletnia historia konkursów architektonicznych w Europie pozwala na stwierdzenie, że ich efektem zawsze jest realizacja takich obiektów, tworzących nową jakość architektury.
Warsztaty tego nie zagwarantują, gdyż ich celem, co do zasady jest szkolenie, partycypacja i wymiana doświadczeń, a nie wybór koncepcji do realizacji poważnego zadania inwestycyjnego. Mogą służyć przygotowaniu programu, ram i planu inwestycji, czy studium jej wykonalności, poprzedzając konkurs. Takie stopniowanie działań pozwala na obniżenie ryzyka.
Z tego względu trzeba uznać, że proponowana dotychczas forma wyboru koncepcji Centrum Himalaizmu, to raczej pseudo-konkurs, którego zasady nie pozwalają na osiągnięcie oczekiwanego efektu - bez zachowania zasady anonimowości oraz należytego poszanowania praw autorskich, pomijając ustawowe powinności.
Niemniej jednak całkowicie zrozumiała jest dla mnie wyrażana przez p. wiceprezydenta troska o dochowanie budżetu inwestycji.
Należy tu zauważyć, że na spotkaniach dot. organizacji konkursów proponowaliśmy niejednokrotnie zastosowanie odpowiednich narzędzi w konkursie, a także na etapie umowy na prace projektowe, służących bardziej precyzyjnej ocenie danych pod kątem kosztów. Wymaga to jednakże większego nakładu pracy (czasu i kosztów) nie tylko dla uczestnika konkursu, ale również dla członków sądu, w tym przedstawicieli zamawiającego (inwestora), który finansuje inwestycję i... zatwierdza rozstrzygnięcie konkursu. Niestety spotkaliśmy się, nie tyle z niezrozumieniem, co z odmową ze strony Wydziału Inwestycji, który wolał mieć w tej kwestii większą swobodę, niż odpowiedzialnie podjąć się oceny w tym zakresie.
Cokolwiek to znaczy, te warsztaty tego nie zmienią, bo nie mają żadnego wpływu na najważniejszy z punktu widzenia kontroli kosztów inwestycji etap, a mianowicie na sposób i przebieg realizacji umowy na opracowanie projektu budowlanego i dalszych faz dokumentacji.
Z kolei przedstawione oczekiwania przeniesienia odpowiedzialności za realizację umowy na organizatora wykonawczego konkursu są możliwe do rozważenia. Wówczas musiałby on wystąpić w roli inwestora zastępczego przejmując w pewnej mierze prawa i obowiązki oraz odpowiedzialność pracowników Wydziału Inwestycji.
Nigdy też nie odmawiamy spotkań i pomocy w poruszonych kwestiach, które znamy nie tylko z obsługi inwestycji, ale i z codziennej praktyki zawodowej architekta, jako członkowie SARP i IARP, dlatego także w tym wypadku cały czas jesteśmy gotowi do współpracy.
Mikołaj Machulik
Prezes Oddziału SARP Katowice
Prezes Oddziału SARP Katowice